Odsetki maksymalne za opóźnienie - o jakich kwotach mowa?

Pożyczanie pieniędzy nierozerwalnie związane jest z pojęciem odsetek, to bowiem m.in. ich wysokość świadczy o tym, które rozwiązanie będzie dla nas korzystniejsze. Świadomość tego, jakie są rodzaje odsetek i jakie mogą być ich wartości maksymalne, pozwoli nam łatwiej poruszać się wśród ofert dostępnych na rynku. Tych ostatnich jest coraz więcej, zwłaszcza jeżeli mówimy o sektorze pozabankowym, który nie przestaje się rozwijać i proponuje alternatywne oferty do pożyczek proponowanych przez banki. Czym więc są odsetki maksymalne i jaka jest ich wysokość?

Czym są odsetki?

Odsetki najczęściej kojarzą nam się z dwoma rozwiązaniami:

• lokatami - w tym przypadku odsetki stanowią zysk od sumy pieniężnej ulokowanej w banku lub innej instytucji finansowej,
• kredytami - czyli są kosztem, który zapłacimy za korzystanie z cudzego kapitału (w tym przypadku na wysokość odsetek wpływ ma kilka czynników).

W polskim prawie rozróżniamy kilka typów odsetek, wśród których najbardziej popularne to odsetki umowne oraz ustawowe i tym zagadnieniom przyjrzymy się bliżej.

Co to są odsetki umowne?

Odsetki umowne związane z konkretną umową cywilnoprawną pojawiają się przy kontraktach finansowych i uregulowane są w postanowieniach umowy. Co ważne, jeżeli zapisów tych nie będzie w umowie, to nie będzie istniało prawo do żądania odsetek w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Odsetki umowne regulują więc odpowiedzialność za opóźnienia w realizacji kontraktu. 

W przypadku ustalania odsetek umownych mamy zakaz stosowania lichwy, czyli zawyżonych odsetek, które mogłyby okazać się niemożliwe do spłaty. Odsetki umowne za opóźnienie nie mogą przekraczać odsetek maksymalnych za opóźnienie, które w 2021 roku wynoszą 11,20%.

Rodzaje odsetek ustawowych

Odsetki ustawowe stanowią wynagrodzenie za korzystanie z cudzego kapitału lub są formą odszkodowania za zwłokę w spełnianiu świadczeń pieniężnych. Odsetki ustawowe stosowane są również do ofert pożyczek pozabankowych. Od stycznia 2016 roku zostały wprowadzone nowe zasady ustalania odsetek ustawowych, a także dokonano zmiany w ich nazewnictwie. Od tej pory rozróżniamy trzy rodzaje odsetek ustawowych:

• należne od sumy pieniężnej - inaczej kapitałowe i uregulowane w kodeksie cywilnym. Zgodnie z artykułem należą się tylko wtedy, gdy wynika to z czynności prawnej, z ustawy, orzecznictwa sądu lub decyzji innego właściwego organu. Jeżeli wysokość odsetek nie jest określona w umowie to zastosowanie mają właśnie odsetki ustawowe,
• za opóźnienie - regulacje odsetek za opóźnienia znajdziemy również w kodeksie cywilnym. Naliczane są za czas opóźnienia, w którym powinno zostać spełnione świadczenie pieniężne. Ważne jest to, że wierzyciel może żądać zapłacenia odsetek za opóźnienie od dłużnika również w sytuacji, kiedy nie poniósł żadnej szkody z tym związanej,
• za opóźnienie w transakcjach handlowych - uregulowane w odrębnej ustawie o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. Naliczane są przy transakcjach mających charakter handlowy, których przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi w związku z wykonywaną działalnością. 

W przypadku opóźnień w transakcjach handlowych, w którym dłużnikiem:

• jest podmiot publiczny będący podmiotem leczniczym odsetki stanowią sumę stopy referencyjnej NBP plus 8 punktów %,
• nie jest podmiot publiczny będący podmiotem leczniczym, odsetki stanowią sumę stopy referencyjnej NBP plus 10 punktów %.

Wysokość odsetek maksymalnych ustawowych

Aktualne odsetki maksymalne kapitałowe, czyli takie, które naliczone są za możliwość korzystania z kapitału osoby trzeciej obliczane są jako suma stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego (NBP) plus 3,5 punktów %, o ile zapis umowy nie stanowi inaczej. Z punktu widzenia pożyczkodawcy istotne jest to, że maksymalna wysokość odsetek nie może przekroczyć dwukrotności odsetek podstawowych. W roku 2021 odsetki ustawowe mogą wynieść maksymalnie 7,2% w skali roku. Stopa referencyjna NBP stanowi aktualnie 0,10 pkt %. 

Ustawowe odsetki maksymalne za opóźnienie 2021

W przypadku odsetek maksymalnych za opóźnienie, czyli naliczanych w sytuacji, gdy spóźniamy się z wypełnieniem świadczenia pieniężnego, np. kiedy nie spłacamy pożyczki w terminie, naliczone zostaną odsetki równe sumie stopy referencyjnej NBP plus 5,5 punktów % dodatkowo. Maksymalna wysokość takich odsetek w roku 2021 nie może przekroczyć ich dwukrotności, czyli aktualnie 11,20%.

Brak spłaty pożyczek w terminie może mieć szereg negatywnych konsekwencji, a odsetki za opóźnienia w spłacie to tylko jedna z tych możliwości. Kiedy bowiem mimo naliczenia odsetek nie spłacimy zobowiązania terminowo, pożyczkodawca rozpocznie proces windykowania należności. Jego ostatnim etapem jest tytuł egzekucyjny i zajęcie komornicze. Dodatkowo możemy spodziewać się negatywnych wpisów w biurach informacji gospodarczej. Aby tego uniknąć, zawsze staraj się polubownie załatwić spłatę zobowiązania. Jeżeli aktualnie masz problem ze spłatą długów pomocny może się również okazać nasz artykuł: Jak poradzić sobie z długami, w którym podpowiemy jak uporać się z długami.